Kampfgeschwader 4 "General Wever"
4 Pułk Bombowy "Generał Wever"

 
PO ROKU 1939

>> SZLAK BOJOWY I DOWÓDCY KG 4 <<

NAD NORWEGIĄ - Weserübung

Akcja uprzedzająca lądowanie Aliantów w Norwegii rozpoczęła się 9 kwietnia 1940 roku. Udział w niej wziął m.in. pułk KG 4 w sile 95 He 111P.
Cała operacja Weserübung została rozegrana w dwóch odsłonach, ale rezultat bitwy o Norwegię został praktycznie ustalony w ciągu dwóch pierwszych dni walk. 9 kwietnia Luftwaffe dokonala ośmiu głównvch nalotów, w trakcie których atakowano baterie artylerii nadmorskiej, bazy rnorskie oraz Iotniska. Dwa najsilniejsze zgrupowania He 111 wysłano nad stolicę Danii i Norwegii w celu... zrzucania ulotek. Najwazniejsze zdarzenie tego dnia miało jednak miejsce na zachód od Norwegii, na Mortu Północnym, gdzie rozegrała się duża bitwa morsko-powietrzna z udziałem aż 28 angielskich okrętów i 88 niemieckich bombowców. Koło Stavanger na dno został posłany norweski niszczyciel Æger (735 BRT) zatopiony przez 1 (wg innych źródeł 8) He 111 z 8./KG 4. [W innych źródłach spotkałem się z informacjami, że Ægera zatopił Ju 88 z III./KG 4 lub Ju 87. Kiedy się czegoś dowiem - napiszę :-) ].

W czasie ataku (9 kwietnia) działania KG 4 wyglądały następująco:

20 kwietnia w porcie Namsos KG 4 zniszczył ścigacz okrętów podwodnych "Ruthlandshire". W walkach nad Norwegią Luftwaffe straciła 61 He 111 (w tym 7 to straty niebojowe), a następnych 31 zostało uszkodzonych. Jednym z nich był Heinkel 5J+CN zestrzelony 25 kwietnia 1940 w czasie największej bitwy lotniczej tej kampanii, w rejonie jeziora Lesjaskogsvatnet. Kolejny zestrzelony He-111 z KG 4 to maszyna z 9. Staffel, 5J+AT "upolowana" 24 kwietnia przez myśliwców z 803. Dywizjonu na południowy wschód od Romsdalsfjord.
Nie wszystkie lądowania przebiegały pomyślnie :)

He 111, 5J+KR

He 111, 5J+HP

NAD FRANCJĄ, BELGIĄ i HOLANDIĄ

Do wojny przeciw Francji Niemcy skierowały Luftflotten 2 i 3. W ich skład wchodziły m.in. Stab, I i II Gruppe KG 4, w sumie 80 He 111P (wg innych źródeł 102 He 111P i H, 37 Ju 88A).
Atak rozpoczął się 10 maja 1940 roku zmasowanym uderzeniem lotniczym na alianckie lotniska. Pierwszego dnia kampanii niemieckie bombowce zniszczyły ok. 200 maszyn na ziemi, przy stratach własnych 47 samolotów, z czego ok. 40% to He 111 (wg innych źródeł straty niemieckie 10 maja wyniosły 311 (sic!) samolotów, w tym 56 He 111).

10 maja Heinkle I/KG 4 wystarowały z Gütersloh aby zbombardować holenderskie lotniska w Ypenburg oraz Gilze-Rijen. Jedna z maszyn rozbiła się podczas startu grzebiąc dwóch członków załogi. Około godziny 3.00 z lotniska w Fassberg wystarowała II/KG 4 z zadaniem zniszczenia lotnisk Schipol (na wschód od Amsterdamu) i Waalhaven (w okolicach Rotterdamu). Nad Schiphol przeleciały także dwa He 111 z III/KG 4 bombami uszkadzając jedynie jeden bombowiec Fokker T.V. Osiem pozostałych samolotów Nederlandse Militaire Luchvaart wystartowało i nawiązało walkę z Niemcami.
11 maja Heinkle z KG 4 unicestwiły na lotnisku Beauvechain wszystkie ocalałe Gladiatory armii belgijskiej. Wieczorem podczas nalotów na port w Rotterdamie uszkodziły poważnie statki pasażerskie: "Statendam" (28 291 BRT) i "Veendam" (15 450 BRT) oraz niszczyciel "Van Galen".

Atak na Rotterdam był najbardziej kontrowersyjnym nalotem podczas całej kampanii. 10 maja pierwszego nalotu na leżące pod Rotterdamem lotnisko Waalhaven dokonało 30 He 111 ze Stabu i II/KG 4 przyczyniając się do unieruchomienia całej JaVa 16, jednak za cenę straty dwóch maszyn z klucza prowadzącego. Załoga jedej z nich trafiła do obozu jenieckiego w Kanadzie. Drugi Heinkel należał do dowódcy pułku Obersta Fiebiga. W ciężko uszkodzonym samolocie podczas przymusowego lądowania zginął radiooperator, a pozostała załoga wpadła w ręce holenderskich żołnierzy i trafiła do aresztu. Po kapitulacji Holandii trafili oni spowrotem do swojej jednostki. Tuż po Heinklach nad lotnisko nadleciały Ju 52 i zrzuciły 3 batalion 1 pułku spadochronowego, który miał zająć port lotniczy i utrzymać się na nim do końca dnia, kiedy to miała pojawić się pomoc w postaci 9. Pz.Div.

Jednakże niemiecka dywizja podeszła pod Rotterdam dopiero wieczorem 13 maja i tam też została zatrzymana na kanale Vaal. Nie mogąc pokonać tej przeszkody Niemcy zaszantażowali Holendrów stawiając im o godzinie 10.30 ultimatum: albo skapitulują w ciągu dwóch godzin, albo Rotterdam zostanie zrównany z ziemią. Ultimatum nic zostało przyjęte, gdyż było nie podpisane. Kolejne przyszło dopiero o godzinie 13.20, ale w tym czasie zegar bił już na niekorzyść obrońców. W końcu Holendrzy zgodzili się, na kapitulację, ale ich decyzja dotarła do odpowiednich czynników zbyt późno. 57 Heinkli z KG 54 znajdowało się już nieopodal celu. Jak twierdzi strona niemiecka, zawiodła nieprawidłowo działająca łączność oraz załogi, które nie zauważyły wystrzeliwanych rakiet sygnalizacyjnych, skutkiem czego było poważne zniszczenie centrum miasta i spowodowanie śmierci lub ran u ponad 900 ludzi. Druga strona twierdzi jednak, że rozkaz do wykonania zadania został wydany z całkowitą, premedytacją przez samego Göringa.

Pierwszego dnia inwazji na Francję zniszczeniu uległy dwa Heinkle z I/KG 4 zderzając się podczas startu. Załogi nie ucierpiały. Najważniejsze wydarzenia miały jednak miejsce we Flandrii, gdzie kilka dni wcześniej dokonała się katastrofa Dunkierki. Odcięte od 26 maja wojska aliantów już od pierwszego dnia były poddawane silnym atakom powietrznym, z których pierwszy - wykonany rankiem 27 maja przy użyciu He 111 pułków 1, 4 i 54 - był jednym z najcięższych. Bomby pokryły plażę, port oraz doki, w których został zniszczony statek Aden, a w ciągu całej operacji ich ofiarą padło w sumie ponad 250 jednostek pływających ewakuujących wojska Aliantów.

3 czerwca wczesnym popołudniem Luftwaffe uderzyła dużymi grupami bombowców na francuskie lotniska wokół Paryża (operacja Paula) powodując na nich poważne zniszczenia i wyłączając z gry francuską AdA. Celem m.in dla KG 4 był lotnisko Le Bourget.

Dwa miesiące niemal ciągłych walk kosztowały Niemców 511 bombowców, w tym 438 straconych na skutek działań przeciwnika. Około 350 z nich - w tym około 50% He 111 - zostało zestrzelonych w trakcie walk na zachodzie Europy (inne źródła podają liczbę ponad 300 zniszczonych Heinkli).

BITWA O ANGLIĘ

Po wojnie z Francją Niemcy mieli przed sobą tylko jeden cel - Anglię. Początkowo Niemcy oceniali długotrwałość walk powietrznych na cztery dni w celu pokonania lotnictwa myśliwskiego na południu Anglii i dalsze cztery tygodnie na zniszczenie celów naziemnych w reszcie kraju, w tym przemysłu lotniczego. W kampanii tej obecnie historycy wyróżniają pięć faz, różniących się rodzajem i natężeniem działań: pierwsza od 10 lipca do 7 sierpnia, druga od 8 sierpnia do 23 sierpnia, trzecia od 24 sierpnia do 6 września, czwarta od 7 do 30 września i piąta od 1 do 31 października.

Pierwszy duży nalot na teren Anglii nastąpił w nocy z 18 na 19 czerwca. Ok. 40 Heinkli ze Stab i II/KG 4 zaatakowało cele w Cambridgeshire, Essex, Yorkshire, Durham, Surrey powodując największe uszkodzenia w Cambridge, Southend i na wyspie Canvey. Do odparcia nalotu poderwano kilkanaście Blenheimów i myśliwce jednoosobowe. Pierwszą stratę Niemcy ponieśli ok. godz. 00:30, kiedy F/Lt (Flight Lieutenant - odpowiednik kapitana) Malan z 74. Sqn (Dywizjonu) zestrzelił niedaleko Chelmsford maszynę ze Stab/KG 4 - niemiecka załoga dostała się do niewoli. 20 minut później F/Lt Duke-Woolley z 29. Sqn po dłuższej walce zestrzelił nad hrabstwem Norfolk załogę dowódcy II/KG 4 (Maj. Freiherr von Massenbach). Niemcy trafili do niewoli, wcześniej uszkadzając niegroźnie Blenheima. O 01:15 miało miejsce kilka następnych walk. F/Lt Malan dopadł następnego Heinkla, tym razem z 4./KG 4, który po ataku spadł do wody koło Felixstowe (odnaleziono jedynie ciało dowódcy, Hptm. Prochnowa). Nad Cambridgeshire Blenheim z 23. Sqn i Spitfire z 19. Sqn goniły kolejnego He-111 z 4./KG 4, a ich wspólny ogień zapalił niemiecką maszynę. Zanim Heinkel rozbił się koło Cambs (jeden z Niemców zginął) jego strzelcy zniszczyli oba myśliwce. Ze Spitfire'a wyskoczył na spadochronie F/O (porucznik) Petre, a załogi Blenheima ocalał tylko S/Ldr (major) O'Brien. O 00:25 załoga z 29. Sqn zameldowała zestrzelenie kolejnego Heinkla. Inne zwycięstwa meldowali piloci Spitfire'ów - F/O Ball z 19. Sqn zestrzelił o 02:15 maszynę z 6./KG 4 (trzech Niemców dostało się do niewoli). Łącznie Anglicy medlowali po tej nocy 7-3-0 (zwycięstwa pewne-prawdopodobne-uszkodzenia) tracąc 4 własne maszyny i 5 ludzi. Straty KG 4 wyniosły pięć He-111.

Jeszcze 1 lipca pojedynczy He 111H-4 z 3./KG 4 został wysłany w celu zbombardowania Hull, ale "postrzelany" przez Spitfire'y z 616. Dywizjonu wodował i załoga (oprócz radiooperatora, który zginął) została wzięta do niewoli.

7 lipca 9./KG 4 straciła swojego dowódcę - Hptm. Rolhofa - zestrzelonego nad wyspą May przez Spitfire'y z 602. Sqn.

25 lipca 30 Junkersów Ju-88 z III./KG 4 wzięło udział w drugiej fali ataku na konwój CW 80.

W nocy 26 lipca bombowce m.in. z KG 4 zrzuciły bomby na Southampton oraz lotnisko Rochford nie wyrządzając jednak większych szkód. P/O (podporucznik) Cock z 87. Sqn zestrzelił w rejonie kanału Bristol Heinkla z 1./KG 4, który minował tamtejsze wody i spadł tuż po północy w Longfield Farm koło Smeatharpe.

28 lipca 9./KG 4 atakująca statki koło ujścia Tamizy straciła dwa Ju-88, które uszkodzone przez obronę plot. rozbiły się na lotniskach Theville i Schiphol.

Nocą 30 lipca nie powrócił do bazy Ju-88 z 7./KG 4.

1 sierpnia I/KG 4 dowodzona przez Hptm. Meissnera dokonała ataku na Norwich. Nie atakowana grupa 30 He-111 zbombardowała zakłady Boulton Paul oraz kolejową stację przeładunkową w Thorpe, gdzie spłonął skład drewna i zginęło 43 ludzi. Jeden z bombowców rozbił się podczas lądowania.
Tego samego dnia Ju-88 z 9./KG 4 zestrzelił Sgt. Richardson z 242. Sqn.

9 sierpnia w trakcie akcji nad Flamborough Head 2./KG 4 straciła od ognia obrony plot. jednego He-111.

10 sierpnia trzy Blenheimy zrzuciły bomby na lotnisko Schiphol lekko uszkadzając Ju-88 z III/KG 4.

KG 4 podlegał Fliegerdivision IX (z kolei należącej do Luftflotte 2). Rano w Adlertag (13 sierpnia) lokacja i stan pułku wyglądał tak:
Stab/KG 4 - Soesterberg, Oberstleutnant Hans-Joachim Rath, 6 (5) He 111H,
I/KG 4 - Soesterberg, Hauptmann Meissner, 30 (12) He 111H,
II/KG 4 - Eindhoven/Zeelst, Major Gottlieb Wolf, 31 (25) He 111H,
III/KG 4 - Amsterdam-Schiphol, Hauptmann Erich Bloedorn, 35 (23) Junkers Ju 88A.

6 września Ju-88 z III/KG 4 lecące nad lotniska Derby i Kenley zostały zaatakowane przez Hurricany z dywizjonów 43., 79., 111. i 249.

Na chwilę rozpoczęcia IV fazy (7 września) stan KG 4 przedstawiał się następująco: Stab 5 maszyn / w tym 5 sprawnych, I Gruppe 37/16, II Gruppe 37/30, III Gruppe 30/14.

7 września KG 4 wziął udział w raz z innymi pułkami bombowców (razem 247 maszyn) w nocnym nalocie na Londyn. Samoloty powitał huraganowy ogień artylerii plot. Brytyjskie baterie wystrzeliły łącznie 28.000 pocisków. Do Tamizy został strącony Heinkel z II/KG 4.

10 września deszczowa pogoda uziemiła obydwie walczące strony. Wykorzystując jednak zasłonę chmur Blenheimy zbombardowały lotnisko w Eindhoven niszcząc tam 8 He-111P z II/KG 4 i uszkadzając dwa inne.

Nad ranem 14 września 20 He-111P z KG4 pod osłoną chmur zbombardowało południowe przedmieścia Londynu - w rejonie Kingston i Wimbledonu zginęło 59 osób. Załoga Blenheima z 25. Sqn (P/O Herrick i P/O Brown) strąciła koło Sheering maszynę dowódcy 3./KG 4 Oblt. Kella, który trafił do niewoli.

15 września o godz. 02:00 pięć Heinkli z KG 4 zrzuciło bomby na Londyn, jednak zła pogoda nad Holandią uniemożliwiła start reszcie bombowców.

17 września w nocy ofiarą artylerii plot. padła maszyna z 8./KG 4.

19 września Hitler odłożył na czas nieokreślony inwazję na Anglię. Pomimo tego nadal bombardowane były cele w południowej Angli. O godz. 09:00 Sgt. Lacey z 501. Sqn uszkodził Heinkla z 4./KG 4.

W nocy 20 września wracając znad Londynu z powodu braku paliwa przymusowo lądował Ju-88 z 3./KG 4.

28 września brytyjska opl. zestrzeliła nad Londynem Ju-88 z 8./KG 4.

Nad ranem 2 października z powodu braku paliwa na terenie Angli lądował Ju-88 z 8./KG 4.

19 października we Francji rozbiła się maszyna z 7./KG 4, ranny został dowódca Staffel Oblt. Hajo Herrmann.

27 października w zapadającym zmierzchu wystartowały bombowce III/KG 4. Oblt. Podbielski, zastępujący Oblt. Herrmanna na stanowisku dowódcy 7./KG 4, zrzucił bomby na lotnisko Driffield, lecz po chwili jego Ju-88 został zestrzelony przez opl lotniska, a załoga dostała się do niewoli. Kolejna maszyna, tym razem z 8./KG 4, została zestrzelona przez Sgt. McDowalla z 602. Sqn.

28 października znad Anglii nie wrócił Ju-88 z 8./KG 4.

2 listopada, ok. godz. 09:00 Sgt. Boddington z 234. Sqn uszkodził Heinkla z 6./KG 4, zmuszając go do przymusowego lądowania w Holandii.

W nocy z 14 na 15 listopada KG 4 stawiał miny wzdłuż brytyjskiego wybrzeża i brał udział w nalocie na Coventry.

15 listopada w okolicy Aberdeen dwa Hurricane'y z 145. Sqn uszkodziły He-111 z 3./KG 4, meldując jego zniszczenie.

Ostatnia faza bitwy przemieniła się w nękające nocne naloty trwające do lata 1941 roku nazwane Nocnym Blitzem. W nalotach tych He 111 odegrały pierwszoplanową rolę.

 
Samoloty KG 4 rozbite w Angli.

NAD MORZEM ŚRÓDZIEMNYM I BAŁKANAMI

Już w grudniu 1940 roku wraz z Fliegerkorps X nad Morze Śródziemne przybył (przeznaczony do minowania) 2./KG 4. 29 stycznia 1941r. 7 maszyn z 2. Staffel dowodzonych przez Hptm. Kühla zrzuciło miny na Kanale Sueskim.

Rozszerzająca się gwałtownie wojna z Anglikami oraz indolencja Mussoliniego zmusiła Hitlera do skierowania uwagi na Bałkany. Przewrót w Jugosławii i ostentacyjne ciągoty gen. Simovicia do utworzenia z tego państwa kolejnej republiki radzieckiej spowodowały błyskawiczną reakcje Hitlera. Minęło zaledwie 11 dni od puczu, gdy Luftwaffe wyznaczonymi do tej akcji 1131 samolotami (w tym tylko 30 He111 z II/KG 4) przekroczyła granice Jugoslawii. Pierwszą akcją, w której partycypowały He 111P-4 z KG 4 był atak na stolicę Jugosławii - Belgrad dokonany 6 kwietnia 1941r. o 07.00 w towarzystwie 160 bombowców z KG 2 i KG 3. Heinkle wzieły udział i w drugim nalocie na to miasto, przyczyniając się walnie do jego zrujnowania, spowodowania licznych ofiar pośród ludności cywilnej.

Po wojnie w Belgradzie został stracony Martin Fiebig - jeden z dowódców KG 4. Po zakończeniu wojny dostał się do brytyjskiej niewoli i 6 lutego 1946 został wydany Jugosławii. Jako zbrodniarza wojennego skazano go na śmierć i powieszono 24 października 1947 roku, właśnie w Belgradzie.

W nocy z 6 na 7 kwietnia 2./KG 4 zaminowała podejścia do portu w Pireusie, czyli wykonała zadanie, do którego była przeznaczona*. Działania II/KG 4 nad Bałkanami... zakończyły się, jako że bitwa o Jugosławie skończyła się 17 kwietnia, a Grecja padła 23 kwietnia.

Jeszcze w trakcie działań II/KG 4 została przeniesiona do Gadurra na Rodos, do zadań minerskich w rejonie wschodniej części Morza Śródziemnego, ze szczególnym uwzględnieniem kanału Sueskiego, przejmując w ten sposób pałeczkę od 2 eskadry tego pułku, która wykonywała takie same zadania od połowy grudnia poprzedniego roku. W nocy z 5 na 6 maja 1941 roku załogi II Gruppe postawiły miny pod Aleksandrią i na kanale Sueskim bez strat, ale podobna akcja II/KG 26 8 maja zakończyła się pogromem, gdyż Niemcy zostali przechwyceni przez Fulmary z 806. dywizjonu FAA i stracili w starciu z nimi 4 He 111 H. Kolejny Heinkel, tym razem z II/KG 4, został zestrzelony w tym rejonie (w trakcie akcji w nocy 17/18 maja) przez Hurricane'a z 94. dywizjonu, przy czym jego wrak spadł na wioskę i spowodował śmierć 6 Egipcjan. Obie grupy Heinkli były także zdawkowo używane w trakcie inwazji Krety, podczas której dokonywały nalotów na lotniska. II/KG 4 w ataku na bazę w Maleme wykonanym 18 maja zniszczyła Hurricane'a, a 2 dalsze uszkodziła bez strat własnych.
W trakcie bałkańskiej kampanii KG 4 straciła 2 He 111, a 5 następnych w trakcie 12 misji nad wschodnią częścią morza w okresie 1 maja - 7 czerwca. Jedna z zestrzelonych załóg dryfowała na swojej łódce ratunkowej przez 3 dni, zanim nie została wyłowiona przez włoski niszczyciel.

Wrak He-111 5J+ER w Libii

* KG 4 był w tym czasie kolejną jednostką specjalistyczną do działań antyokrętowych. Jej I Gruppe operowała w tym czasie nad Zatoką Biskajską, III przeciw morskim i lądowym celom Anglii, a 2. Staffel nad Morzem Śródziemnym z Włoch.

NAD IRAKIEM

Na początku 1941 roku kręgi polityków arabskich wszczęły w Iraku postępowanie polityczne mające na celu wyzwolenie się spod angielskiej okupacji dyplomatycznie nazywanej Brytyjskim Mandatem Kolonialnym. Dokładna data wybuchu powstania nie jest możliwa do ustalenia, ale pierwsze działania lotnicze miały miejsce 2 maja, kiedy to grupa Wellingtonów zbombardowała wojska irackie w rejonie Habbaniya. Niemcy wysiali do Iraku ogółem 14 Me 110 oraz 7* He 111 P-4 z 4./KG 4 oraz 20 Ju 52 i 2 Ju 90 do przewozu ludzi i zaopatrzenia. Wszystkie Heinkle zostały przemodyfikowane do standardowej wersji bombowej zdolnej do przenoszenia bomb 50 kg w wewnętrznych komorach bombowych. Miały one operować z Mosulu. Całością dowodził Oberst W. Junck, a eskadra bombowa podlegała Hptm. Schwanhausserowi.

Heinkle zostały srodze doświadczone jeszcze przed wejściem do akcji. 14 maja około 18.00 pojedynczy Tomahawk z 250. dywizjonu dokonał skutecznego ataku na lotnisko Palmira, na którym zniszczył 2 He 111, natomiast następnego dnia w trakcie kolejnego nalotu Brytyjczycy zniszczyli 1 Heinkla, a 4 dalsze uszkodzili. W ten sposób niemiecka eskadra bombowa przestała niemal istnieć bez oddania przysłowiowego " jednego strzału". Jednak dzięki wysiłkowi żołnierzy 4 maszyny udało się szybko naprawić - (choć wkrótce jedna z nich została zniszczona w trakcie kolejnego ataku namolnego Tomahawka) - i 16 maja dokonały one pierwszego i ostatniego, skutecznego grupowego ataku na główne lotnisko RAF-u koło Habbaniya. W trakcie zrzucania bomb wystartował pojedynczy Gladiator, który w klasyczny sposób zaatakował od tyłu cały klucz i śmiertelnie ugodził jednego z napastników zanim sam nie został zestrzelony. Trafiony Heinkel musiał po 10 minutowym locie przymusowo lądować. Samolot został stracony natomiast załoga - dzięki temu zdarzeniu -mogła odbyć długa i pełną przygód wycieczkę krajoznawczą po egzotycznym kraju, uwieńczoną tygodniowym bankietem z przedstawicielami władz arabskich w Bagdadzie.

Praktycznie na tych trzech dniach działań zakończyła się cała epopeja 4./KG 4 w krainie "tysiąca i jednej nocy". Na skutek braku paliwa, bomb, amunicji i części zamiennych, straty 5 He 111 i złej organizacji eskadra została w zasadzie unieruchomiona. W drodze powrotnej jeden z ocalałych He 111 musiał przymusowo lądować na lotnisku w Bejrucie (Liban) z jednym milczącym silnikiem, ale Francuzi w 24 godziny załatwili nowy motor i ostatni Heinkel opuścił Bliski Wschód.

* Do Aten - lotniska ekspedycyjnego - doleciało 8 He 111 z wyznaczonych do tej akcji 9, natomiast opuściło je już tyko 7.

NAD ZWIĄZKIEM RADZIECKIM

Wśród 945 dwusilnikowych bombowców wystawionych do wojny ze Związkiem Radzieckim znajdowało się ok. 290 He 111H. Wśród nich, 21 czerwca, były maszyny II/KG 4 (24 samoloty, w tym 8 gotowych do działań) pod dowództwem majora Bühringa. Wszystkie jednostki Heinkli używane były do różnorodnych zadań, z wyjątkiem II/KG 4, która zajmowała się - do 4 lipca - wyłącznie minowaniem dróg morskich na Morzu Czarnym (ogółem 120 magnetycznych min morskich) - podejścia do portów w Zilistea i Sewastopolu, 50 min w rejonie Nikołajewa. Juz pierwszej nocy (22/23 czerwca) na minach postawionych przez załogi tej formacji poderwały się 4 okręty - w tym niszczyciel "Bystryj" - i wszystkie zatonęły.
W dniach 25 i 26 lipca 1941r. II/KG 4 przeniosł się nad Bałtyk stawiając 40 min przy wschodniej części wyspy Moon. W nocy 1 sierpnia zrzucono 38 min na redę portu Triigi (Kassarwik), a następnej nocy 37 min koło wyspy Moon oraz 18 na zachód od wyspy Worms. Jedną z ostatnich operacji w tym czasie wykonano w nocy 4/5 sierpnia - na wschód od Zerel postawiono 16 min, a drugie tyle postawiono na redzie Triigi.

19 lipca 1941 roku Hitler wydał wydał dyrektywę, w której mowa była o konieczności zorganizowania nalotów bombowych na Moskwę. Do działań tych wyznaczono 8 jednostek, z czego 6 działało na He 111. 4 formacje ściągnięto z Europy Zachodniej w tym cały KG 4. Do końca 1941 Niemcy przeprowadzili 76 nalotów na radziecką stolicę. Stab./KG 4 wspierał wojska podczas natarcia na Leningrad.

22 stycznia 1942 KG 4 pomagał w zrzutach zaopatrzenia oblężonym wojskom w miasteczku Chołm. Brał także udział w zaopatrywaniu wojsk zamkniętych w kotłach, m.in. w Diemjańsku (II-III.1942) i Wielikich Łukach. Podczas mostu powietrznego pod Stalingradem do zadań transportowych zostały skierowane He 111 w wersjach H-6, H-11, H-16 umożliwiających podwieszanie zasobników pod kadłubami, w tym III/KG 4. Heinkle utworzyły tymczasową jednostkę "Gefechtsverband Stalingrad".

Podczepianie zasobników zaopatrzeniowych - front wschodni 1943.

Obok takich akcji He 111 dokonywały także druzgocących ataków na radzieckie lotniska. Jedną z bardziej owocnych akcji był nalot KG 4 na lotnisko Kursk-Wschód w nocy z 21 na 22 marca 1943, po którym załogi zgłosiły zniszczenie 35 jednosilnikowych samolotów, a z pozostałych 25 Hurricanów tylko 2 uniknęły uszkodzeń.

Najsłynniejszą akcją strategiczną była letnia ofensywa skierowana przeciwko przemysłowi zbrojeniowemu w czerwcu 1943 r. Dwa główne cele to Gorki, z "Kombinatem Mołotowa" produkującym czołgi T-34 i Saratow (fabryka łożysk i rafinerie naftowe). Wśród 13 wyznaczonych do tej operacji grup bombowych znajdował się także KG 4. Przez miesiąc, poczas 4 nalotów na Gorki zniszczono ok. 800 czołgów T-34, co równało się... tygodniowej produkcji kombinatu. Sam kombinat został sparaliżowany na okres 6 tygodni.

He-111H z 5./KG 4 staranowany przez radziecki myśliwiec nocny podczas bombardowania fabryki w Gorki 7/8 VI 1943 r. Pilot powrócił na lotnisko Orzeł-Zachód.

Między lutym a wrześniem 1943 roku I/KG 4 i IV/KG 4 wyposażone były częściowo w samoloty Heinkel He-177 Greif w wersjach A-1 i A-3 (w szczytowym okresie - marzec - 26 maszyn) - jedna z A-1 (Werk Nr 15 225) nosiła oznaczenie VF+RE. I/KG 4 został w październiku przekształcony w I/KG100, gdzie He-177 stanowiły już zdecydowaną większość. Część maszyn I./KG100 nosiła oznaczenia KG 4, np.: 5J+QL zestrzelony 23 lutego 1944 nad Suffolk, 5J+PK zestrzelony dzień później, 5J+NK.

He-177 A-3 5J+QK

5 lipca Niemcy rozpoczęli ostatnią ofensywę na wschodzie - Operację Cytadela. Do uderzenia pod Kurskiem skierowano m.in. Stab, II i III/KG 4 w składzie Luftflotte 6.

He 111 z dodatkowym uzbrojeniem lufowym wykonywały też zadania szturmowe oraz operacje antykolejowe. Polegały one na głębokim zapuszczaniu się nad tereny nieprzyjaciela i niszczeniu jego transportów kolejowych przy pomocy działek. Do zadań takich wyznaczano specjalne eskadry w pułkach bombowych (Eisenbahnbekämpfungsstaffel) już od początku 1942 roku i większość z nich przetrwała w linii do końca wojny m.in. 14(eis)/KG 4.

NAD EUROPĄ

W maju 1944 roku stan KG 4 wyglądał następująco: I Gruppe - 34 He 111, II, III i IV - 109 maszyn.

Z 19 grup bombowych He 111 w maju 1944 roku, w styczniu 1945 pozostało tylko 5, z czego 4 wchodziły w skład KG 4. Na stanie tego pułku 10 stycznia było 87 maszyn, po czym liczba ta spadła do 33 na początku kwietnia i wzrosła 25 kwietnia do 76 He 111 głownie w wesji R2.

Na stronie http://www.luftfahrt-erfurt.de/seite14.htm znajdziemy informację, jakoby II/KG 4 stacjonując w Zichenau (Ciechanowie) brał udział w tłumieniu Powstania Warszawskiego - być może pełnił funkcje transportowe.

Pod koniec wojny do zadań transportowo-bombowych przeznaczano całe pułki - m. in. KG 4 - używające He 111 w wersji R2. Heinkle dowoziły amunicję, żywność, medykamenty, a w drodze powrotnej ewakuowały ciężko rannych. W październiku 1944 II/KG 4 wykonywał loty zaopatrzeniowe na Bałkanach operując z lotnisk Papa (Węgry), Agram (Zagrzeb), Wiener Neustadt. W 1945 latające pod osłoną nocy He 111 dostarczały zaopatrzenie do niemieckich garnizonów - Wrocławia, Poznania, Piły i Głogowa. W marcu i kwietniu 1945 KG 4 wspiera wojska niemieckie na linii Odry, następnie znów spełnia funkcje zaopatrzeniowe - tym razem w Berlinie...

Tankowanie He-111H-21, 5J+BV, Węgry późne lato 1944 r.

Kapitulacja niemieckich sił zbrojnych zastała II/KG 4 w Großenbrode i Eggebek. Po ostatnim apelu dowódca rozwiązał dywizjon i zwolnił ludzi.
Jeśli chodzi o Geschwaderstab i I Gruppe pojawia się pewna niejasność: wg ww2.dk podobnie jak III/KG 4 koniec wojny zastaje je w Königgrätz (Hradec Kralove). Natomiast wg tej strony lądują one na zachodnich terenach Rzeszy, podczas gdy jedynie III. Gruppe koniec wojny zastaje na terenie Czech - żołnierze trafiają do radzieckiej niewoli. Wcześniej musieli zgodnie z rozkazem roztankować samoloty, a następnie je zniszczyć. Paliwo przekazano do dyspozycji SG4 dla jej FW-190.

 
Zniszczone samoloty na lotnisku Hradec Kralove. Na drugim zdjęciu Heinkel 5J+BD ze Stab III/KG 4.

Na początku II Wojny Światowej istniało 14 pułków bombowych (a w nich 31 dywizjonów).
Do końca wojny dotrwało 11 dywizjonów, z czego 3 należały do KG 4 - jedynego pułku, który zakończył swe istnienie w pełnym składzie.

________________________________________________________
Źródła informacji, zdjęć i rysunków:
1) Robert Michulec, Monografie lotnicze nr 12 - Heinkel He 111, AJ Press 1993
2) Marek Murawski, Luftwaffe - działania bojowe cz. 1, Lampart 1998
3) Krzysztof Janowicz, He 111 vol. II, Kagero 2004
4) Ron Mackay, Heinkel He 111, The Crowood Press 2003
5) Janusz Piekałkiewicz, Wojna w powietrzu 1939-1945,
6) Kampanie lotnicze: Bitwa o Anglię cz.1 i cz.2, Krzysztof Janowicz, AJ Press 1998
7) Internet
8) Tomasz Szlagor, Operacja "Frantic" - USAAF w Związku Radzieckim, Militaria XX wieku, nr 5(44)/2011